زمانی که سیستم سرمایش یا گرمایش شما به درستی کار نمی کند، صدای شرشر آب از سقف شنیده می شود، یا دمای خروجی فن کویل با تنظیمات آن هم خوانی ندارد. اغلب افراد در این شرایط سراغ کنترلر، پمپ، یا ترموستات می روند، اما یک مشکل ساده و متداول مانند ورود هوا به داخل مدار ممکن است پشت ماجرا باشد. در واقع، هواگیری فن کویل یکی از اقدامات حیاتی در نگهداری این سیستم ها است که اگر نادیده گرفته شود، بازدهی کل سیستم را به شدت کاهش می دهد.
برخلاف تصور عمومی، هواگیری فن کویل فقط یک شیر باز و بسته کردن ساده نیست. این فرآیند باید طبق اصول فنی انجام شود تا هم هوا از سیستم خارج شود، هم از ورود مجدد آن جلوگیری گردد، و هم آسیب به پمپ، کویل یا مدار لوله کشی وارد نشود. در ادامه، مراحل دقیق و نکات کلیدی این فرآیند را به صورت کاملاً تخصصی بررسی می کنیم.
خرید انواع چیلر و فن کویل
با بهترین قیمت، فقط با یک تماس!
چرا هواگیری فن کویل ضروری است؟
در هر سیستم هیدرونیکی که آب در حال گردش باشد، ورود هوا یا ایجاد حباب در لوله ها امری اجتناب ناپذیر است. این هوا ممکن است به دلایل مختلف مانند پر کردن مجدد آب، نشتی ریز، تعمیرات یا حتی افت فشار در مدار وارد سیستم شود. وقتی هوا در داخل کویل یا مسیر رفت و برگشت فن کویل جمع می شود، اتفاقات ناخواسته زیر رخ می دهد.
– کاهش دبی جریان آب و عملکرد ضعیف تر فن کویل
– ایجاد صدای آزاردهنده در زمان کارکرد
– اختلال در انتقال حرارت بین آب و هوا
– افزایش مصرف انرژی پمپ به دلیل افت فشار
– ایجاد رسوب در نقاطی که جریان به درستی انجام نمی شود.
با این توضیح، روشن است که هواگیری فن کویل فقط برای آرامش روانی یا حذف صدا نیست؛ بلکه برای حفظ عملکرد فنی و انرژی سیستم اهمیت حیاتی دارد.
چه زمانی باید هواگیری فن کویل انجام شود؟
هواگیری فن کویل الزاماً کاری نیست که فقط یک بار انجام شود و بعد به طور کامل از آن خلاص شوید. شرایطی وجود دارد که نیاز به هواگیری را افزایش می دهد که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم.
– بعد از پر کردن سیستم با آب تازه
– بعد از تعمیر یا تعویض فن کویل یا بخشی از لوله کشی
– شروع فصل سرمایش یا گرمایش (به ویژه در سیستم های دو لوله ای)
– شنیدن صدای شرشر، قل قل یا لرزش در زمان کار فن کویل
– عملکرد نامنظم فن کویل یا کاهش محسوس دمای خروجی
در هر یک از این شرایط، باید هواگیری را به عنوان اولین اقدام بررسی کرد.
نحوه هواگیری فن کویل به صورت اصولی
برای این که هواگیری فن کویل مؤثر و ایمن باشد، باید به درستی و طبق مراحل مشخصی انجام شود. مراحل زیر برای اغلب فن کویل های ساختمانی (اعم از سقفی، زمینی یا دیواری) کاربرد دارد.
– مرحله اول: خاموش کردن سیستم
قبل از هر چیز، بهتر است پمپ و فن کویل خاموش باشند تا فشار مدار پایدار شده و خطر نشت یا پاشش آب کاهش یابد. در برخی موارد لازم است برق اصلی فن کویل نیز قطع شود تا در حین باز کردن شیر هواگیر، فن شروع به کار نکند.
– مرحله دوم: یافتن شیر هواگیری
شیر هواگیر معمولاً در بالاترین نقطه فن کویل یا در انتهای کویل، روی کلکتور خروجی نصب شده است. این شیر ممکن است دستی (با پیچ گوشتی یا شیر فلزی کوچک) یا اتوماتیک (به صورت سوپاپ دار) باشد. در فن کویل های سقفی، گاهی برای دسترسی به این شیر نیاز است سقف کاذب باز شود.
– مرحله سوم: باز کردن شیر و خروج هوا
شیر را به آرامی باز کنید. اگر هوا داخل سیستم باشد، صدای هیس یا خروج گاز شنیده می شود. این صدا ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه ادامه داشته باشد. به محض اینکه جریان مایع یکنواخت (و بدون حباب) از شیر خارج شد، بلافاصله آن را ببندید.
در فن کویل هایی با فشار بالا، بهتر است از دستکش و ابزار محافظ استفاده شود تا در صورت پاشش آب داغ، آسیبی وارد نشود.
– مرحله چهارم: کنترل فشار سیستم
بعد از هواگیری، ممکن است فشار آب در مدار کاهش پیدا کند. فشار مناسب بسته به طراحی سیستم، بین 1.2 تا 1.5 بار برای ساختمان های مسکونی معمولی است. اگر فشار کمتر از این مقدار شده باشد، باید از طریق منبع تغذیه یا شیر پرکن، فشار را مجدداً تنظیم کرد.
نکات مهم برای هواگیری مؤثر و ایمن
– همیشه از بالا ترین نقطه مدار شروع کنید. چون هوا به صورت طبیعی بالا می رود.
– در سیستم هایی که شیر هواگیری اتومات دارند، باز هم حداقل سالی یک بار آن ها را بررسی و در صورت لزوم جایگزین کنید.
– در فن کویل هایی که در ارتفاع پایین تر از منبع نصب شده اند (مثلاً فن کویل زمینی در زیرزمین)، گاهی نیاز به استفاده از شیر تخلیه پایین دست برای خروج کامل هوا است.
– اگر در چندین بار هواگیری باز هم صدا یا کاهش راندمان دیده شد، احتمال نشت، گرفتگی یا خرابی پمپ وجود دارد و باید سیستم به صورت کامل بررسی شود.
– توصیه می شود بعد از هر بار هواگیری، عملکرد فن کویل (در سرمایش و گرمایش) تست شود تا مطمئن شوید مشکل به طور کامل رفع شده است.
تفاوت هواگیری فن کویل در سیستم دو لوله ای و چهار لوله ای
در سیستم های چهار لوله ای، چون هر فن کویل دو مسیر مستقل برای آب سرد و گرم دارد، ممکن است نیاز باشد هر مسیر به طور جداگانه هواگیری شود. اگر تنها یک مسیر هواگیری شود، مسیر دوم همچنان دچار افت فشار یا کاهش راندمان خواهد بود.
در سیستم های دو لوله ای نیز، توصیه می شود هواگیری هنگام تغییر فصل (یعنی هنگام سوییچ از آب گرم به سرد یا بالعکس) حتماً انجام شود تا هوا ناشی از تغییرات دمایی از مدار خارج شود.
اشتباهات رایج در هواگیری فن کویل ها
– باز کردن ناگهانی شیر هواگیر بدون بررسی فشار
– انجام هواگیری در زمان روشن بودن پمپ یا فن، که باعث گردش مجدد هوا در مدار می شود.
– استفاده از ابزار نامناسب که به شیر یا رزوه آن آسیب می زند.
– تصور اینکه هواگیری یک بار برای همیشه کافی است؛ در حالی که ممکن است نیاز به تکرار دوره ای داشته باشد.
– نادیده گرفتن افت فشار سیستم بعد از هواگیری و عدم تنظیم مجدد آن
نگهداری پیشگیرانه برای جلوگیری از نیاز مداوم به هواگیری
اگر احساس می کنید فن کویل ها بیش از حد نیاز به هواگیری دارند، بهتر است بررسی کلی سیستم انجام دهید:
– هواگیرهای اتوماتیک روی کلکتورها یا پمپ نصب کنید.
– از منبع انبساط مناسب با حجم سیستم استفاده شود.
– نشتی های احتمالی در اتصالات یا فلنج ها برطرف شود.
– کیفیت آب سیستم بررسی شده و در صورت وجود گاز محلول، از دی گازکن استفاده شود.
هواگیری فن کویل نه یک کار تجملی، بلکه یک نیاز ضروری برای حفظ عملکرد، راندمان و آسایش حرارتی در ساختمان ها است. این فرآیند باید طبق اصول فنی، با ابزار مناسب و در زمان مناسب انجام شود. با شناخت دقیق مراحل، رعایت نکات ایمنی و پیاده سازی روش های پیشگیرانه، می توان از تکرار بی مورد این عملیات، مصرف انرژی اضافه و خرابی های احتمالی جلوگیری کرد. یک سیستم سالم، سیستمی است که هوای اضافی در آن جایی ندارد.
بیشتر بخوانید
کندانسینگ یونیت چیست و چه کاربردی دارد؟ ۰ تا ۱۰۰ نکات مهم
سیستم تهویه سالن صنعتی با فن کویل، هواساز و…
کولینگ تاور چیست؟ چگونه کار می کند و چه مزایا و معایبی دارد؟
چیلر خانگی چیست و چه مزایایی دارد؟
